Voordat de scheiding is afgehandeld moet er veel worden geregeld. Een echtscheidingsnotaris kan dan uitkomst bieden. De notaris kan u helpen met het beëindigen van een echtscheiding, een samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap.

U kunt voor een notaris kiezen om bijvoorbeeld boedelverdeling te regelen voor de echtscheiding. Bij de overdracht van de woning kan de notaris u ook ondersteunen. Verder worden bij de notaris financiële zaken vastgelegd zoals het vermogen, de leningen, verzekeringen en levensverzekeringen. Deze zaken wordt vastgelegd in een notariële akte. Uiteindelijk kan de notaris ook nog kijken naar het erfrecht.

Notaris en verzoek tot echtscheiding

Een notaris kan geen verzoek tot echtscheiding indienen bij de rechtbank. Eind 2011 werd een wetsvoorstel verworpen dat mogelijk moest maken dat ook notarissen een verzoekschrift konden indienen. Het wetvoorstel kwam echter niet door de Eerste Kamer.

Alleen via een echtscheidingsadvocaat kunt u een verzoekschrift indienen bij de rechtbank. Dat betekent niet dat u verplicht bent om een advocaat in te schakelen. Een mediator is vaak naast bemiddelaar ook advocaat.

De tijdens de echtscheidingsprocedure gemaakte afspraken worden meestal vastgelegd in een echtscheidingsconvenant. Het opstellen van een echtscheidingsconvenant is een belangrijk onderdeel van de echtscheiding.

In het convenant worden afspraken gemaakt over bijvoorbeeld de verdeling van de gemeenschappelijke zaken, de zorg voor de kinderen, de verdeling van het spaargeld en bewoning van het huis. Het echtscheidingsconvenant wordt door beide partijen ondertekend en wordt met een gezamenlijk verzoek tot het uitspreken van de scheiding naar de rechtbank gestuurd. Een echtscheidingsverzoek kan ook door één van de partners worden ingediend.

Ouderschapsplan

Als u minderjarige kinderen heeft, moet bij het echtscheidingsconvenant een ouderschapsplan worden toegevoegd. In dit ouderschapsplan worden de gevolgen voor de kinderen geregeld. Er worden afspraken vastgelegd over de verdeling van de zorgtaken, hoogte van de kinderalimentatie en hoe de informatie-uitwisseling gaat over belangrijke zaken.

Inhoud echtscheidingsconvenant:

– Algemeen gedeelte
Basisgegevens beide partijen

– Alimentatie
Er zal eerst moeten worden gekeken of er behoefte is enerzijds en voldoende draagkracht anderzijds, daarnaast moet worden gekeken welke afspraken er zijn gemaakt bij de huwelijkse voorwaarden, voor zover deze zijn opgesteld. Behoefte wil zeggen dat de alimentatiegerechtigde de alimentatie nodig heeft en draagkracht wil zeggen of de alimentatieplichtige de alimentatie kan betalen.

– Kinderen
Bij minderjarige kinderen een ouderschapsplan

– Echtelijke woning
De waarde zal verdeeld moeten worden als het gaat om koophuis. Het verkopen van het koophuis en het verdelen van de netto overwaarde. Behoud van het koophuis door een van de partijen is een daarnaast ook mogelijk.

– Verdeling van goederen
Bij gemeenschap van goederen wordt de boedel verdeeld in twee helften. Als er huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld dan moet bij de verdeling van de goederen hier rekening mee worden gehouden.

– Pensioenen en de verevening daarvan

– Ontbinding en vernietiging van het echtscheidingsconvenant

– Vrijwaring en finale kwijting

Beëindiging echtscheidingsconvenant

Sommige ex-echtgenoten zijn na een aantal jaar niet tevreden over de gemaakte afspraken. Het echtscheidingsconvenant kan niet worden gewijzigd of worden vernietigd. Alleen als u het convenant onder bedrog, dwaling of onder invloed van bedreiging heeft ondertekend en als u dit kunt aantonen, kan het convenant worden vernietigd of kan de rechter besluiten het convenant open te breken.

Als uw advocaat een verzoekschrift heeft ingediend bij de rechtbank is de echtscheidingsprocedure begonnen.

Geen rechtszaak

Er is geen rechtszaak nodig als er een gezamenlijk verzoek tot echtscheiding is ingediend. Er komt eveneens geen rechtszitting als er een eenzijdig verzoekschrift is ingediend en de andere partij hier geen bezwaar tegen maakt.

Stappen indien er sprake is van een rechtszitting:

– Verzoekschrift indienen (dit kan gezamenlijk, maar kan ook door één partij worden gedaan)
– Verweerschrift (als de andere partij het niet eens is met de inhoud van het verzoekschrift)
– Rechtszitting (beide partijen hebben een advocaat nodig als er een verweerschrift is ingediend)
– Beschikking (na de rechtszitting neemt de rechter een beslissing over de echtscheiding, de op schrift vastgelegde beslissing wordt een beschikking genoemd)
– Hoger beroep (als u het niet eens bent met de beschikking kunt u in hoger beroep gaan bij het gerechtshof)
– De Hoge Raad der Nederlanden (als u het niet eens bent met de beschikking van het gerechtshof kunt u aankloppen bij de Hoger Raad der Nederland, dat bekijkt of het recht goed is toegepast)

Voorlopige voorziening

Als de echtscheidingsprocedure lang duurt kunt u tussentijds via uw advocaat een voorlopige voorziening aanvragen.

Een verweerschrift wordt ingediend als u het niet eens bent met het eenzijdige ingediende verzoekschrift tot echtscheiding of ontbinding van het huwelijk. U ontvangt het verzoekschrift tot echtscheiding of ontbinding van het huwelijk per post.

Wat staat er in een verweerschrift?

U kunt het oneens zijn met de bewering dat het huwelijk duurzaam is ontwricht. Dit verweer wordt overigens zelden gehonoreerd. Eventueel zal de eisende partij de ontwrichting moeten bewijzen. Ook wanneer u het oneens bent met één of meerdere nevenvoorzieningen kunt u een verweerschrift indienen. In een verweerschrift kunt u andere nevenvoorzieningen verzoeken.

Verder kunt u nog een voorwaarde stellen voordat u akkoord gaat met de echtscheiding. De voorwaarde is dan dat de echtscheiding nog niet wordt uitgesproken voordat er maatregelen zijn genomen voor het geval u komt te overlijden.

Over welke maatregelen gaat het dan? Stel dat door de echtscheiding bepaalde vooruitzichten op een nabestaandenpensioen of op een uitkering zouden verminderen of zelfs verloren gaan. Als het verweer door de rechter wordt geaccepteerd, moet u eerst een regeling treffen met uw (ex-)partner. Pas dan kan de echtscheiding worden uitgesproken. Voor het indienen van een verweerschrift heeft u altijd een advocaat nodig.

Termijn verweerschrift

Als u bezwaar wilt maken, dient u binnen zes weken na indiening van het verzoekschrift een verweerschrift in te dienen. Het termijn kan worden verlengd als:

– de verweerder vraagt om uitstel
– als beide partijen vragen om uitstel

Indien u of uw ex-partner in het buitenland woont of als de woonplaats van uw ex-partner onbekend is, is de termijn om een verweerschrift in te dienen drie maanden.

Rechtszitting

Als alle stukken bij de rechtsbank binnen zijn volgt een rechtszitting. U bent niet verplicht aanwezig te zijn tijdens de zitting. De rechter vraagt tijdens de zitting wel of u of uw ex-partner nog iets wilt zeggen dat van belang kan zijn voor de beslissing.

Geen verweerschrift en dus geen rechtszitting

Als u geen kinderen heeft van twaalf jaar of ouder en u dient geen verweerschrift in, dan zal er geen rechtszitting komen. Dit geldt eveneens als er een gezamenlijk verzoekschrift wordt ingediend en u geen kinderen van twaalf jaar of ouder heeft die hun mening moeten geven over het gezag.

Wanneer het om minderjarige kinderen gaat zijn twee ouders die gezag uitoefenen en hun relatie willen beëindigen verplicht om een ouderschapsplan op te stellen. Het ouderschapsplan moet bij het verzoekschrift worden toegevoegd. Ook wanneer het gaat om het beëindigen van een geregistreerd partnerschap, bij scheiding van tafel en bed of voor ouders die uit elkaar zijn met gezamenlijk ouderlijk gezag is een ouderschapsplan verplicht.

Inhoud ouderschapsplan

In het ouderschapsplan leggen ouders afspraken vast over onder andere de hoogte van de kinderalimentatie, de verdeling van de zorgtaken en hoe men elkaar zal gaan informeren over de kinderen. In het ouderschapsplan wordt bovendien vastgelegd bij wie van hen de kinderen zullen gaan wonen en hoe de omgangsregeling er uit komt te zien met de andere ouder.

In het ouderschapsplan moeten afspraken worden gemaakt over in ieder geval:
– Verdeling zorg- en opvoedingstaken
– Informatie-uitwisseling over belangrijke aangelegenheden
– Kinderalimentatie

Wanneer een ouderschapsplan?

Het ouderschapsplan geldt alleen voor minderjarige kinderen. Ook voor kinderen die bijna meerderjarig zijn. In dat geval kan het ouderschapsplan beperketer zijn. Een ouderschapsplan is niet nodig voor alle kinderen van het gezin. Het gaat wel om:

– Gezamenlijke kinderen van de ouders (1)
– Kinderen over wie de twee ouders gezamenlijke gezag uitoefenen (2)

(1) Bij het uit elkaar gaan zijn beide ouders juridisch ouder van het kind
(2) Bij een samengesteld gezin of in een relatie van twee vrouwen

Kinderen

Ook kinderen kunnen worden betrokken bij het opstellen van het ouderschapsplan. Dit is wel afhankelijk van de leeftijd en ontwikkeling van het kind. Wanneer het gaat om oude kinderen wordt het ouderschapsplan besproken met de betrokken kinderen. Dit wordt gedaan door de advocaat of door de ouders.

Als u gaat samenwonen en een huis koopt is het aan te raden om een samenlevingsovereenkomst te hebben. Wanneer u samen met uw partner een samenlevingscontract wilt opstellen kunt u in het contract een verblijvingsbeding opnemen.

Een verblijvingsbeding is een afspraak dat bij het overlijden van één van de partners bijvoorbeeld het huis en inboedel automatisch in het bezet komt van de overblijvende partner.

Als u in overleg met uw ex-partner een omgangsregeling bent overeengekomen of als er een omgangsregeling is opgelegd door de rechter, dienen zowel u als uw ex-partner deze omgangsregeling na te leven. Voor alle partijen is het van belang dat de gemaakte afspraken worden nagekomen. Dit in het bijzonder voor de kinderen.

Mijn ex-partner komt de omgangsregeling niet na. Wat kan ik doen?

Als u of uw partner zich niet houdt aan de omgangsregeling zijn er dwangmiddelen mogelijk. Eerst kan de rechter omgangsbemiddeling opleggen. Via mediation probeert u samen met uw ex-partner nieuwe afspraken te maken. De rechter legt alleen omgangsbemiddeling op als hij denkt dat dit kans van slagen heeft.

De rechter kan een dwangsom opleggen als de verzorgende ouder niet meewerkt aan de omgangsregeling. De verzorgende ouder moet dan bij iedere overtreding van de omgangsregeling een dwangsom betalen.

Als u de niet verzorgende ouder bent kunt u wijziging van de verblijfplaats van uw kind verzoeken. Dit dwangmiddel wordt weinig toegepast, omdat dit een ingrijpende maatregel is voor het kind. Het kind wordt dan uit de vertrouwde omgeving gehaald. In gevallen waar dit dwangmiddel wel wordt toegepast kan de rechter van mening zijn dat de verzorgende ouder de zorgtaken verwaarloost of als de verzorgende ouder contact tussen het kind en de niet-verzorgende ouder tegenhoudt.

▪ Toestemming inschakeling sterke arm van politie

▪ Opschorting betaling kinderalimentatie

▪ Vermindering van partneralimentatie

▪ Lijfsdwang

▪ Wijziging van het ouderlijk gezag

Scheiding van tafel en bed is niet een volledige echtscheiding. Het echtpaar blijft voor de wet getrouwd, maar het heeft wel vergelijkbare gevolgen als bij een volledige echtscheiding. Scheiding van tafel en bed komt tegenwoordig nauwelijks voor omdat het niet wettelijk verplicht is om tijdens het huwelijk samen te wonen.

Waarom scheiding van tafel en bed? 

Sommige mensen scheiden van tafel en bed omdat zij om financiële redenen niet willen scheiden. Het kan ook zijn dat mensen vanwege hun geloofsovertuiging kiezen voor scheiding van tafel en bed. Omdat beide partijen officieel nog getrouwd zijn kunnen ze niet trouwen of een partnerschap registreren.

Financiële redenen

Als men om financiële redenen kiest voor scheiding van tafel en bed, wordt een gemeenschap van goederen omgezet in huwelijkse voorwaarden. Bezittingen worden verdeeld, beide partners worden verantwoordelijk voor hun eigen financiën en nieuwe verplichtingen die worden aangegaan zijn voor eigen rekening.

Procedure scheiding van tafel en bed

Net als de gevolgen is ook de procedure vergelijkbaar met de echtscheiding. Er is een advocaat nodig om een scheiding aan te vragen. Een ouderschapsplan is bijvoorbeeld verplicht wanneer het echtpaar minderjarige kinderen heeft. De scheiding wordt ook geregistreerd in het huwelijksgoederenregister.

Tussenstap

In feite is een scheiding van tafel en bed een tussenstap. Na drie jaar kan één van de partijen een verzoek tot echtscheiding indienen, maar men kan er ook voor kiezen om de scheiding van tafel te beëindigen en weer officieel getrouwd te willen zijn.

Bij de ontbinding van het huwelijk doet de rechter uitspraak over nevenvoorzieningen. In een nevenvoorziening beslist de rechter over een verzoek dat samenhangt met uw echtscheiding.

In het verzoekschrift om het huwelijk te ontbinden kunt u gezamenlijk of alleen één of meerdere nevenvoorzieningen verzoeken. Ook in een verweerschrift kunnen één of meerdere nevenvoorzieningen worden opgenomen.

Nevenvoorzieningen kunnen gaan over:

– het gezag over en de omgang met de minderjarige kinderen;

– partneralimentatie;

– kinderalimentatie;

– verdeling van de boedel

– de huur van de echtelijke woning;

– andere echtscheiding gerelateerde zaken.

Wanneer u minderjarige kinderen heeft bent u verplicht om bij een echtscheiding een ouderschapsplan te maken. In zo’n plan worden allerlei afspraken gemaakt over de kinderen. De omgangsregeling is een onderdeel van het ouderschapsplan. Na de scheiding hebben de meeste kinderen bij één ouder een vaste woon- en verblijfplaats. Zo’n ouder wordt ook wel de verzorgende ouder genoemd. Door middel van de omgangsregeling blijft de niet verzorgende ouder op regelmatige basis contact houden met zijn of haar kinderen.

Wie bepaalt?

Samen als ouders kunt u zelf afspraken maken over de omgangsregeling. Een omgangsregeling overeenkomen is vaak lastig. Het is namelijk moeilijk te zeggen wat nou de beste regeling is. Dat is afhankelijk van uw situatie. Wat in ieder geval belangrijk is, is dat gemaakte afspraken worden nagekomen. Vooral duidelijkheid en regelmaat is belangrijk voor een kind.

Als u het onderling niet eens kunt worden over de omgangsregeling is omgangsbemiddeling een optie. Met behulp van een mediator kunt u wellicht toch tot een akkoord komen. Mocht mediation ook niet lukken, dan neemt de rechter een beslissing over de omgangsregeling.

Voorbeeld omgangsregeling

De afspraken die worden gemaakt zijn afhankelijk van de situatie van beide ouders en de omgangsregeling wordt meestal op maat gemaakt. Veel ouders maken echter gebruik van de volgende regeling of een regeling die daar ongeveer op lijkt:

– Het kind verblijft eens per 14 dagen een weekend bij de niet verzorgende ouder
– Het kind verblijft tijdens de helft van de vakanties en tijdens de helft van de feestdagen bij de niet verzorgende ouder

Hier kan uiteraard van worden afgeweken. Bijvoorbeeld dat het kind ieder weekend bij de niet verzorgende ouder verblijft.

Co-ouderschap

Co-ouderschap is een vorm van omgangsregeling. Bij co-ouderschap zorgen zowel de moeder als de vader voor het kind. Het kind heeft in principe twee woon- en verblijfplaatsen. Het voordeel van co-ouderschap is dat het kind met allebei ouders een gelijkwaardige band blijft behouden.

Omgangsregeling grootouders

Wanneer kinderen bij de grootouders in huis hebben gewoond kunnen de grootouders ook een verzoek doen tot het vaststellen van een omgangsregeling. Dit geldt ook voor de biologische vader, stiefouders en pleegouders. Voorwaarde is wel dat hij of zij moet kunnen aantonen dat er een hechte persoonlijke band is met het kind.

Wijzigen omgangsregeling

U kunt de omgangsregeling later wijzigen als u van mening bent dat bepaalde omstandigheden van u of uw ex-partner zijn gewijzigd of als de rechter bij het vaststellen van de omgangsregeling niet volledige of onjuiste gegevens heeft gebruikt.